🐡 Tanzimat 2 Dönem Sanatçıları Ve Eserleri
gppP. Tanzimat Edebiyatı’nın İkinci Dönemine Genel Bir Bakış Bu dönemde I. Meşrutiyet Meclisi’nin 1877’de Osmanlı-Rus Savaşı gerekçe gösterilerek kapatılmasıyla başlayan baskıcı yönetimi vardır. Bu durum sanat ve edebiyatı da etkilemiştir. Bu dönem sanatçıları, devrin siyasi baskıları yüzünden topluma yönelik sanat yapamamışlar, bireysel konuları işlemişlerdir. “Sanat, sanat içindir.” anlayışı benimsenmiştir. Dilde sadeleşme çalışmaları terk edilmiş, eski dile dönülmüştür. Eserlerde kullanılan dil ağırlaşmıştır. Gazetecilik eski önemini kaybetmiştir. Siyasal ve toplumsal olaylar yerine, günlük olaylardan bahsedilmiştir. Bu dönemin şiiri, Servetifünun şiirine örnek olmuş ve zemin hazırlamıştır. Muallim Naci, bu dönemde divan edebiyatını savunan tek önemli sanatçıdır. Tanzimat dönemi edebiyatının ikinci neslini Ekrem, Hamit ve Sezai oluşturur, ikinci neslin en önemli özelliği, sanat için sanat yapma anlayışına paralel olarak sosyal olaylardan ferdî olaylara doğru yönelme şeklinde tezahür eder. Birçok bakımdan birinci neslin sanat anlayışına karşı çıkan ikinci nesil sanatkârları, Servet-i Fünun edebiyatı dönemi için bir hazırlık safhası oluştururlar. Şair, hikayeci, romancı, tiyatro yazarı, münekkit ve nazariyatçı olarak birçok eser veren Recaizade Mahmut Ekrem, konu ve dil bakımından Tanzimat şiirinden ayrı bir yol izlemiş, estetik ölçülerini yazılarıyla açıklayarak ve şiirlerinde tatbik ederek ortaya koymaya çalışmıştır. Ona göre şiirde en önemli gaye güzelliktir; şiirin birinci derecede eğitme amacı yoktur, ayrıca, şiirde konuşma dilinden farklı ve özel bir kelime haznesi bulunmalıdır. Böylece, Ahmet Haşimde bariz bir şekilde görüleceği üzere kelimeler, anlamlarından çok, estetik bir unsur olarak ses ve ritim özelliklerine göre değerlendirilir. Bu anlayış, sanat için sanat anlayışının tipik bir örneğini teşkil eder. İKİNCİ DÖNEM TANZİMAT EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ 1876-1895 Siyasi baskı nedeniyle kişisel konulara eğilmişlerdir. Sanat, sanat içindir, anlayışı yeniden hakim olmuştur. Dil daha önceki döneme göre çok ağırlaştırılmıştır. Tiyatro oyunları, oynanmak için değil sadece okunsun diye yazılmıştır. Natüralizm ve Realizm gibi akımlardan etkilenerek eserler verilmiştir. Tanzimat Dönemindeki Gazetecilik, birinci dönem tanzimat edebiyatındaki gibi işlevsel değildir. Toplumsal fayda güden makalelerin yerini edebi makale almıştır. Tanzimat birinci dönemdeki gibi hece ölçüsü denenmiş ama aruz ölçüsü yine egemenliğini devam ettirmiştir. Birinci dönemde de kullanılan Divan şiiri nazım şekilleri terk edilmeye başlanmıştır. Recaizade Mahmut Ekrem ve Samipaşazade Sezai realizm akımından, Nabizade Nazım naturalizm akımından, Abdülhak Hamit Tarhan ise romantizm akımından etkilenmiştir. Tanzimatın II. döneminde eserler meydana getiren Muallim Naci Divan şiirinin tek savunucusu konumundadır. Tanzimat’ın II. kuşak yazar ve şairleri şunlardır Nabizade Nazım, Muallim Naci, Recaizade Mahmut Ekrem, Abdülhak Hamit Tarhan, Direktör Ali Bey, Samipaşazade Sezai ve Ahmet Cevdet Paşadır. Romantizmden Realizme Geçişin Şairi Sezai Sami Paşazade Sezai, Tanzimat devrinde romantizmden realizme geçişi temsil eder. Tanzimat edebiyatında önemli bir tema olan kölelik sorununu, ilk olarak değil, fakat en geniş ve en esaslı bir şekilde ele alan Sami Paşazade Sezai’dir. Tek romanı olan Sergüzeştte bütünüyle bu soruna yer vermiştir, başka da roman yazmamıştır Romantik akım üslubunu terk etmeyerek eserlerinde realist çizgilere de rastlanıldığında bu yeniliğin öncüsü sayılmaktadır. Dili tanzimat sanatçılarında gibi bu dönemin özelliklerini taşımaktadır. Küçük Şeyler, adlı hikaye kitabı batılı anlamdaki ilk modern hikaye olarak kabul görmektedir. Şeyh Galip Tanzimat Fermanının İlanı ve Getirdiği Yenilikler »
Tanzimat Edebiyatı 1878-1896 Özellikleri 1-Sanat sanat içindir görüşü benimsenmiştir. 2-Bu dönem sanatçıları toplum sorunlarından ve siyasetten uzak kalmış sadece edebiyatla uğraşmışlardır. 3-Bu dönem eserlerin dili divan edebiyatına karşı batı edebiyatını savunmuşlardır. 4-Batı edebiyatının örneklerini başarıyla uygulamışlardır. 5-Roman ve hikayelerde realizm,şiirde ise romantizm akımının etkisi cariyelik bu dönem romanlarında da işlenir. 6-Şiirin konusu genişletilmiş ve hayattaki her güzel şeyin şiirin konusu olabileceği görüşü esas gibi soyut kavram lar bu dönem şiirlerinin konusu olmuştur.. 7-Eserlerin dili gayet özelliklerinden dolayı Servet-i Fünun Edebiyatının hazırlayıcısı olmuşlardır. Bu dönemin başlıca yazar ve şairleri Abdülhak Hamit Tarhan, Recaizade Mahmut Ekrem,Nabizade Nazım,Sami Paşazade Sezai’dir. *****Muallim Naci her ne kadar bu dönemde yaşasa da yenicilere karşı divan edebiyatını savunduğu için dışarıda kalır. TANZİMAT’IN SANATÇILARI RECAİZADE MAHMUT EKREM 1847-1914 Edebiyatımızdaki Batılılaşma hareketinde büyük tesiri vardır. Servet-i FünunEdebiyat-ı Cedide kuşağının temelini oluşturmuştur. Eski edebiyatı savunanlarla tartışmalara girmiş, bilhassa Muallim Naci ile yaptığı kafiye tartışması ile ün kazanmıştır. Şiir, roman, hikaye, tiyatro gibi birçok türde eser vermiştir. “Her güzel şey şiirdir.” İlkesiyle şiirin konusunu genişletmiştir. Oğlu Nejat’ın ölümü üzerine şiirlerinde hüznü ve elemi işlemiştir. “Araba Sevdası” adlı romanıyla Türk romanına Realizm’i getirmiştir. Eserleri Roman Araba SevdasıRomanın kahramanı Bihruz Bey’dir. Bihruz Bey Batılılaşmayı yanlış anlamış züppe tipini yansıtan bir gençtir. Arabayla gezmek en büyük merakıdır. Perivej adlı ahlaksız kadınla birlikte gezer ve ona devamlı alay konusu olur. Hikaye Muhsin Bey, Şemsa Tiyatro Çok Bilen Çok Yanılır, Afife Anjelik, Vuslat, Atala. Talim-i Edebiyat, edebi bilgilerle ilgili bir eserdir. Şiir Nağme-i Seher, Yadigar-ı Şebab, Tefekkür, Pejmürde, Zemzeme I-II-III, Nejat Ekrem SAMİ PAŞAZADE SEZAİ Tanzimat edebiyatı içinde Batı tarzındaki küçük hikayeleri ve Sergüzeşt adlı romanı ile tanınır. Duygulu bir şair olan sanatçı Romantizm’e uygun şiirler yazmıştır. Romanında ise Realizm’e yakındır. Eserleri Roman SergüzeştKafkasya’dan esir ticaretinde kullanılan bir gemiyle gelen Dilber adlı küçük esir kızın başına gelen olaylar anlatılır. Hikaye Küçük Şeyler Piyes Şir Anı İclal NABİZADE NAZIM Roman ve hikayeleriyle tanınan sanatçı Tanzimat edebiyatının Realist ve Naturalist temsilcilerinden biridir. Yazarın Karabibik adlı eseri edebiyatımızdaki ilk köy romanı olarak tanınır. Romanda anlatılanlar Antalya’nın bir köyünde geçer. Yazar köy hayatını tam bir Realizm’le yansıtır. Sanatçının asıl başarısı Zehra adlı romanında görülür. Romanda psikolojik unsurlar ağır basar. Karakterlerin tasvir ve tahlili son derece başarılıdır. Hikaye Yadigarlarım, Sevda, Bir Hatıra ABDÜLHAK HAMİT TARHAN Tanzimat şiirindeki Batılılaşma hareketinin asıl başlatıcısıdır. Batı şiirinde gördüğü her yeniliği Türk şiirine getirmiş ve bu hareketiyle Divan şiirine son vermiştir. Şiirde vezin, kafiye ve dile pek önem vermemiştir. Söyleyişteki tezat onun tanıtıcı bir sembolü olmuştur. Şiirlerinde hayat, tabiat, özellikle ölüm konusunu işlemiştir. Tiyatrolarında ise tarihi konular önemli bir yer tutar. Hamit’in tiyatro eserleri sahnelenmek için değil, okunmak için yazılmıştır. Eserleri Şiir Sahra, Makber, Ölü, Hacle, Bunlar Odur, Divaneliklerim, Bālādan Bir Ses, Yabancı Dostlar, Ruhlar, Validem, Garam. Tiyatro Macera-i Aşk, Tarık, Finten, İbn-i Musa, Eşber, İçli Kız, Duhter-i Hindu, Nesteren, Sardanapal, Liberte, Hakan, İlhan… MUALLİM NACİ Eski edebiyat ile yeni edebiyat arasındaki mücadelede eski edebiyat taraftarlarının lideri durumundadır. Eski nazım tekniğini bilen ve ona kuvvetle hakim olan bir şairdir. Fransız edebiyatını tanıdıktan sonra Batılı tarzda da şiirler yazmıştır. Muallim Naci ile yeni edebiyatın önderi durumunda olan Recaizade arasında uzun süren tartışmalar olmuştur. Recaizade’nin Zemzeme’lerine Muallim Naci Demdeme’leri ile cevap vermiştir. Eserleri Şiir Ateşpare, Şerare, Füruzan, Sünbüle. Ayrıca edebi bilgilerle ilgili “Istılahat-ı Edebiyye” adlı bir eseri vardır. DİREKTÖR ALİ BEY Devletin farklı kademelerinde görev alan Ali Bey’in unvanı son görevi olan Düyun-ı Umumiye Direktörlüğünden gelir. Tanzimatın önemli tiyatrocularından biri olan sanatçı Diyojen dergisindeki mizahi yazılarıyla bilinir. Eserleri Kokona Yatıyor, Misafiri İstiskalkomedi, Ayyar HamzaMoliere’den uyarlama, Lehçetü’l-Hakayıkmizahi sözlük, Seyahat Jurnaligünlük.
TANZİMAT 2. DÖNEM İKİNCİ DÖNEM TANZİMAT EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ Meclis-i Mebusan’ın Osmanlı- Rus savaşı bahanesi ile kapatılması ile başlayıp, Servet-i Fünun Edebiyatının başlangıcına kadar olan döneme denilir. Sanat, sanat içindir, görüşü oldukça ağırdır İstibdat yönetiminin kendisini hissettirmeye başlaması ile toplumsal konular bireysel konulara dönüş başlamıştır. Tiyatro eserleri daha çok oynanmak için değil okunmak için yazılmıştır. Şiirde aruz ölçüsü kullanılmaya devam edilmiş, yeni nazım biçimleri denenmiştir. Şiirde konu genişlemesi yaşanmıştır. “Güzel olan her şey şiirin konusu olabilir.” Düşüncesine bağlı olarak aşk, felsefe, doğa gibi konular işlenmiştir. Realizm akımının etkisiyle roman ve hikayede gözleme önem verilmiş, olay ve kişiler daha gerçekçi anlayışla anlatılmıştır. Roman tekniği geliştirilmiştir. Aruz ölçüsü kullanılmasına rağmen divan edebiyatı nazım biçimlerinin terk edilmeye başlandığı bu dönemde Muallim Naci Divan Edebiyatını savunmaya devam etmiştir. Tanzimat'ın ikinci kuşak sanatçıları Recaizade Mahmut Ekrem, Abdülhak Hamit Tarhan, Samipaşazade Sezai, Nabizade Nazım, Muallim Naci, Direktör Ali Bey ve Ahmet Cevdet Paşa'dır. Realizm ve naturalizm akımları bu döneme damgasını vurmuşlardır. Ancak romantizm Abdulhak Hamit ile varlığını sürdürmeye devam etmektedir. Bireysel konulara geçiş ve yasaklar gazeteciliği işlevsiz hale getirdiğinden gazetecilik önemini yitirmiştir. Roman, hikaye,tiyatro,eleştiri gibi nesir türünde yazılan eserler şiire göre daha sadedir. Roman ve hikayelerde daha çok yanlış Batılılaşma, kölelik, caiyelik gibi konular işlenmiştir. RECAİZADE MAHMUT EKREM 1847- 1914 İstanbul doğumludur. İyi bir eğitim almıştır. Arapça ve Farsça bilmektedir. Eski edebiyata karşı yeni savunanların üstadı konumundadır. Tevfik Fikret'in akıl hocası hem de Galatasaray Lisesi’nden hocasıdır. Muallim Naci ile uzun yıllar süren "eski-yeni" kavgasında yeniyi savunmuştur. "Sanat sanat içindir ve kafiye kulak içindir." görüşünü benimsemiştir. Oğullarının ölümünün üzüntüsü onu bireysel konularda eser vermeye itmiştir. "Her güzel şey şiirin konusudur." diyerek şiirin konu zenginliğine katkı yapmıştır. Birkaç şiir denemesinde heceyi kullanması dışında hep aruzu kullanmıştır. Şiirde romantizm, roman ve hikayelrde realizm, tiyatroda ise klasizm akımının etkileri görülür. İlk realist roman olan Araba Sevdası’nı yazmıştır. Tiyatroları Afife Anjelik, Çok Bilen Çok Yanılır, Vuslat Süreksiz Sevinç Şiirleri Zemzeme, Nağme-i Seher, Tefekkür, Yadigâr-ı Şebap Romanları Araba Sevdası, Hikaye Muhsin Bey, Şemsa İnceleme Talim-i Edebiyat adlı eseri onun edebiyata dair görüşleri içeren en önemli eseridir. Takdir-i Elhan ABDÜLHAK HAMİT TARHAN 1852-1937 İstanbul doğumludur. Babası Hayrullah Efendi Türk Edebiyatının ilk dram denemesini yazmıştır. Hikaye-i İbarhim Paşa ve İbrahim –i Gülşeni Bir çok devlet kademesinde görev yaptı. Divan Edebiyatına karşı olan şair , Batılılaşma hareketinin asıl öncüsü olarak kabul gördüğü için kendisine" şairi azam" büyük şair denilmiştir. Batılı şiir biçimlerini ilk kez edebiyatımızda deneyen kişidir. Romantizmin etkisindedir, metafizik konuları, ölüm, aşk gibi temalar içeren eserler vermiştir. Hayatı boyunca sadece şşir ve tiyatro yazmıştır. Tiyatroları genel olarak oynanmaya müsait olmayan okunmak için yazılmış tiyatrolardır. Dili ağırdır, hece ile birkaç denemesi dışında aruzu kullanmayı tercih etmiştir. Türk Edebiyatındaki kafiyesiz ik şiir olan “Validem” şiirini, İlk pastoral şiir olan “Sahra”yı yazmıştır. Tiyatroları nazım-nesir karışık yazmayı tercih etmiştir. Aruz ölçüsü kullanılarak yazılan ilk tiyatro eseri olan “Eşber” adlı tiyatrosu dışında, hece kullanılaraka yazılan ilk tiyatro olan “Nesteren”i de kendisi yazmıştır. Romantizm akımından etkilenmiştir. Şiirleri Ölü, Hacle, Bunlar Odur, Garam, Divaneliklerim yahut Belde, Makber, Sahra, Validem, Yadigâr-ı Harp, Bâlâdan Bir Ses, İlham-ı Vatan, Kahpe yahut Bir Sefilenin Hasbihali. Tiyatroları Heceyle Yazılanlar Nesteren, Liberte, Hakan, Cünun-ı Aşk Aruzla Yazılanlar Sardanapal, Turhan, Kanuni’nin Vicdan Azabı, Eşber, Nazife, Abdullahü’s-Sagir, İlhan, Yabancı Dostlar, Arziler, Ruhlar, Tayflar Geçidi, Tezer Nazım-nesir karışık Finten, Yadigâr-ı Harp Duhter-i Hindu, Tarık, İbn-i Musa, Zeynep, Mensur Sabr u Sebat, İçli Kız, Mecara-yı Aşk, MUALLİM NACİ 1850-1893 Asıl adı Ömer’dir, İstanbul doğumludur. Eski tarzda medrese eğitimi almıştır. Birçok yerde katiplik yaptıktan sonra İstanbul’a geldi. Galatasaray Lisesi’nde edebiyat dersleri verdi. Ahmet Mithat’ın damadıdır. Onun gazetesi olan Tercüman-ı Hakikat gazetesinde yazmıştır. Eski edebiyatı savunanların lideri konumundadır. Recaizade Mahmut Ekrem'le eski- yeni kavgasında eski'yi savunmuştur. Aslında Muallim Nai Batı’yı tümden reddetmemektedir. Sadece tümüyle Batıyı taklit etmeye karşıdır. Batılı tarzda şiirler de gazelleri ve heceyle şiirlri vardır. Türk Edebiyatında ilk kez köyden bahsedilen şiiri “ Köylü Kızların Şarkısı” şiirinii yazmıştır. Dili ağırdır ;ancak başarılıdır. Recaizade’nin “Zemzeme” adlı yapıtındaki görüşleri “Demdeme” adlı eseri ile eleştirmiştir. Recaizade’nin “kulak için kafiye” anlayışına “ göz için kafiye” anlayışı ile karşı çıkmıştır. Şiir Kitapları Ateş-pâre, Şerâre, Füruzân, Sünbüle, Yadigâr-ı Nâci, Terkîb-i Bend ,Mirât-ı Bedâyî ,Manzum Destanlar Gazi Ertuğrul Bey, Musa Bin Ebu’l Gazan yahut Hamiyyet Roman Mehmed Muzaffer Mecmuası Tiyatro Heder, Mektup , Yazmış Bulundum, İntikad, Muhaberât ve Muhaverât Anı Ömer’in Çocukluğu Eleştiri Demdeme Dil Çalışmaları Lügat-i Nacî Kamus-i Osmanî Edebiyat-İnceleme Araştırma lstılahât-ı Edebîyye NABİZADE NAZIM 1862-1893 İstanbul doğumludur. Asıl adı Ahmet Nazım’dır. Asker bir santaçıdır. Erkan-ı Harbiyeden yüzbaşı rütbesiyle mezun olmuştur. Edebiyata şiirle başlayan şiirlerini “Heves Ettim”adıyla bir araya toplamıştır. Asıl ününü roman ve hikayeleriyle sağlamıştır. Realizm, natüralizm'in öncülerindendir. İlk psikolojik roman denemesi Zehra'yı, ilk köy romanı Karabibik’i yazmıştır. Eserleri Roman Karabibik, Zehra Öykü Yadigârlarım, Haspa, Hala Güzel, Sevda, Zavallı Kız, Bir Hatıra Şiir Heves Ettim SAMİPAŞAZADE SEZAİ 1860 – 1936 İstanbul doğumludur. Babası Osmanlı'nın ilk maarif nazırı yani Milli Eğitim Bakanı Abdurrahman Sami Paşa’dır. İyi bir Eğitim aldı. Elçilik katipliği yaptı. İngiliz ve Fransız Edebiyatını yakından tanıdı. Roman ve öykülerinde realizmin, şiirlerinde romantizmin etkisi görülür. Roman ve öykülerinde halkın içindeki kahramanları kendi dilleri, çevreleri ve günlük yaşamlarıyla yansıtmıştır. Öykülerindeki teknik, romanlarındaki teknikten önem vermiştir. Betimlemelerde ağır bir dil, konuşma bölümlerinde sade ve doğal bir dil kullanmıştır. Sanat için sanat anlayışını benimsemiştir. Türk edebiyatında Batılı anlamda ilk öykü Küçük Şeyler örneklerini yazmıştır. “Jack” adlı romanı Türkçeye çevirmiştir. Eserleri Tiyatro Şîr Düzyazı Rümuzul Edep, İclal Hikâye Küçük Şeyler Batılı anlamda ilk öykü örneklerini içerir. Eserdeki bazı hikâyeler çeviridir. Roman Sergüzeşt Çeviri Jack
tanzimat 2 dönem sanatçıları ve eserleri